เอกสารประกอบการเรียนวิชา หลักการสอน
การสอน หมายถึง กระบวนการถ่ายทอดความรู้และประสบการณ์ ไปสู้ผู้เรียนด้วยวิธีการต่างๆ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามจุดมุ่งหมายการเรียนรู้
ระบบการสอน หมายถึง การดำเนินการเกี่ยวกับเรื่องการจัดการเรียนการสอนอย่างมีขั้นตอน มีระบบระเบียบที่จะทำให้การสอนนั้นบรรลุจุดมุ่งหมายการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ
ยุทธศาสตร์การสอน หมายถึง ยุทธวิธีในการที่จะคิดให้ได้หลักการเรียนการสอน กระบวนการ วิธีการและเทคนิคที่นำมาปฏิบัติเพื่อให้บรรลุจุดมุ่งหมายของการสอน
หลักการสอน หมายถึง ความเชื่อ ปรัชญา ทฤษฎี หลักการเกี่ยวกับการสอน ซึ่งอาจนำมาใช้เป็นพื้นฐานในการวางรูปแบบ กระบวนการ และวิธีการสอน
รูปแบบการจัดการเรียนการสอน หมายถึง สภาพหรือลักษณะของการเรียนการสอนที่จัดขึ้นตามปรัชญา ทฤษฎี หลักการ แนวความคิด และหรือความเชื่อต่างๆ โดยอาศัยวิธีการสอน และเทคนิคการสอนต่างๆ เข้ามาช่วยให้สภาพการจัดการเรียนการสอนเป็นไปตามหลักการที่ยึดถือ
วิธีการสอน หมายถึง วิธีการต่างๆ ที่นำมาใช้เพื่อช่วยให้การจัดการเรียนการสอนในรูปแบบต่างๆ บรรลุเป้าหมาย วิธีการสอนแต่ละวิธีย่อมประกอบไปด้วยลักษณะอันเป็นจุดเด่นเฉพาะของวิธีการนั้นๆ และกระบวนการอันเป็นหลักในการดำเนินการตามวิธีการนั้น
เทคนิคการสอน หมายถึง กลเม็ดต่างๆ ที่นำมาใช้เพื่อช่วยให้วิธีการหรือกระบวนการใดๆ ในการจัดการเรียนการสอนบรรลุตามจุดมุ่งหมายได้อย่างมีประสิทธิภาพ (วัฒนาพร , 2532)
รูปแบบการจัดกระบวนการการเรียนการสอน
ในการจัดกระบวนการเรียนการสอน มีจุดมุ่งหมายหลักคือ เพื่อให้เกิดการเรียนรู้อย่างเต็มศักยภาพ บรรลุจุดมุ่งหมายของการเรียนรู้ตามที่ได้กำหนดไว้ (รายละเอียดเรื่องจุดมุ่งหมายการเรียนรู้ได้เสนอไว้ในหัวข้อของแผนการสอน) โดยมุ่งหวังในภาพรวมที่จะให้ผู้เรียนเมื่อเกิดการเรียนรู้แล้ว จะมีคุณลักษณะที่สำคัญ 3 ประการ คือ เป็นคนเก่ง เป็นคนดี และเป็นคนที่มีความสุข ซึ่งในการที่จะพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์ดังกล่าวนั้น การจัดกระบวนการเรียนการสอนจะต้องมีลักษณะสำคัญ ดังนี้
1. เป็นกระบวนการทางปัญญา พัฒนาผู้เรียนอย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต
2. ก่อให้เกิดการเรียนรู้อย่างมีความสุข เน้นประโยชน์ของผู้เรียนเป็นสำคัญ
3. บูรณาการสาระการเรียนรู้ที่สอดคล้อง
4. เป็นกระบวนการคิด การปฏิบัติจริง นำไปใช้ประโยชน์ได้
5. เป็นกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันโดยมีผู้เรียน ผู้สอนและผู้มีส่วนเกี่ยวข้องและจัดบรรยากาศให้เอื้อต่อการเรียนรู้
1. เป็นกระบวนการทางปัญญา พัฒนาผู้เรียนอย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต
2. ก่อให้เกิดการเรียนรู้อย่างมีความสุข เน้นประโยชน์ของผู้เรียนเป็นสำคัญ
3. บูรณาการสาระการเรียนรู้ที่สอดคล้อง
4. เป็นกระบวนการคิด การปฏิบัติจริง นำไปใช้ประโยชน์ได้
5. เป็นกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันโดยมีผู้เรียน ผู้สอนและผู้มีส่วนเกี่ยวข้องและจัดบรรยากาศให้เอื้อต่อการเรียนรู้
ลักษณะกระบวนการเรียนการสอนที่ก่อให้เกิดการเรียนรู้ที่พึงประสงค์
? เป็นกระบวนการทางปัญญา พัฒนาผู้เรียนอย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต
? เรียนรู้อย่างมีความสุข เน้นประโยชน์ของผู้เรียนเป็นสำคัญ
? บูรณาการสาระการเรียนรู้ สอดคล้องกับความสนใจ ทันสมัยตามสภาพจริง
? เป็นกระบวนการคิด การปฏิบัติจริง นำไปใช้ประโยชน์ได้
? เป็นกระบวนการเรียนรู้ร่วมกัน โดยมีผู้เรียน ครูและผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง และจัดบรรยากาศให้เอื้อต่อการเรียนรู้
? เรียนรู้อย่างมีความสุข เน้นประโยชน์ของผู้เรียนเป็นสำคัญ
? บูรณาการสาระการเรียนรู้ สอดคล้องกับความสนใจ ทันสมัยตามสภาพจริง
? เป็นกระบวนการคิด การปฏิบัติจริง นำไปใช้ประโยชน์ได้
? เป็นกระบวนการเรียนรู้ร่วมกัน โดยมีผู้เรียน ครูและผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง และจัดบรรยากาศให้เอื้อต่อการเรียนรู้
หลักการจัดกระบวนการเรียนการสอน
ในการที่จะจัดกระบวนการเรียนการสอนให้มีลักษณะที่ต้องการดังกล่าว มีหลักการที่พัฒนา มาจากหลักการเรียนรู้อย่างเต็มศักยภาพ ดังนี้
หลักการเรียนรู้
หลักการเรียนรู้มีพื้นฐานมาจากแนวความคิดสำคัญดังนี้
1. การเรียนรู้เป็นกระบวนการสร้างองค์ความรู้ด้วยตัวผู้เรียนเอง โดยมีครูหรือผู้สอนเป็นผู้ช่วยจัดกระบวนการเรียนการสอนที่เอื้ออำนวยให้เกิดการสร้างองค์ความรู้
2. สังคมการเรียนรู้เกิดจากปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้เรียนด้วยกันเอง และระหว่างผู้เรียนกับผู้สอน
3. อาศัยการแสดงออกทางภาษา ได้แก่ การพูดและการเขียน เป็นเครื่องมือในการแลกเปลี่ยนวิเคราะห์และสังเคราะห์องค์ความรู้
หลักการเรียนรู้มีพื้นฐานมาจากแนวความคิดสำคัญดังนี้
1. การเรียนรู้เป็นกระบวนการสร้างองค์ความรู้ด้วยตัวผู้เรียนเอง โดยมีครูหรือผู้สอนเป็นผู้ช่วยจัดกระบวนการเรียนการสอนที่เอื้ออำนวยให้เกิดการสร้างองค์ความรู้
2. สังคมการเรียนรู้เกิดจากปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้เรียนด้วยกันเอง และระหว่างผู้เรียนกับผู้สอน
3. อาศัยการแสดงออกทางภาษา ได้แก่ การพูดและการเขียน เป็นเครื่องมือในการแลกเปลี่ยนวิเคราะห์และสังเคราะห์องค์ความรู้
จากแนวความคิดสำคัญดังกล่าว ได้นำมากำหนดหลักการเรียนรู้ ดังนี้
1. เป็นการเรียนรู้ที่อาศัยประสบการณ์เดิมของผู้เรียน
2. ทำให้เกิดการเรียนรู้ใหม่ๆ ที่ท้าทายอย่างต่อเนื่อง เป็นการเรียนรู้ที่เรียกว่า Active Learning
3. มีปฎิสัมพันธ์ระหว่างผู้เรียนด้วยกันเอง และระหว่างผู้เรียนกับผู้ สอน
4. ปฎิสัมพันธ์ทำให้มีการขยายตัวของเครือข่ายการเรียนรู้อย่างกว้างขวาง
5. มีการสื่อสารโดยการพูดหรือการเขียนในการแลกเปลี่ยน วิเคราะห์และสังเคราะห์ความรู้จากหลักการเรียนรู้ดังกล่าว ได้นำมาเป็นพื้นฐานในการกำหนดหลักการสอน
หลักการสอน
จากการเรียนรู้ดังกล่าว ได้นำมาเป็นพื้นฐานในการกำหนดหลักการสอนดังนี้
1. จัดการสอนที่ยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง เพื่อให้ผู้เรียนมีโอกาสเข้าร่วมกิจกรรมอย่างทั่งถึงและมากที่สุด
2. ยึดกลุ่มเป็นแหล่งความรู้ที่สำคัญ
3. ยึดการค้นพบด้วยตนเองของผู้เรียน
4. เน้นกระบวนการเรียนรู้ควบคู้กันไปกับผลการเรียนรู้หรือผลงาน
5. เน้นการนำความรู้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในชีวิตจริง
การจัดการเรียนการสอนที่ยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง หรือเน้นผู้เรียนสำคัญที่สุดนั้น เป็นการจัดการเรียนการสอนที่มีลักษณะดังนี้
1. มุ่งเน้นประโยชน์สูงสุดแก่ผู้เรียน
2. ผู้เรียนได้พัฒนาเต็มตามศักยภาพ
3. ผู้เรียนมีทักษะในการแสวงหาความรู้จากแหล่งการเรียนรู้ที่หลากหลาย
4. ผู้เรียนสามารถนำวิธีการเรียนรู้และองค์ความรู้ไปใช้ในชีวิตจริงหรือใช้ในชีวิตประจำวันได้
5. ทุกฝ่ายมีส่วนร่วมทุกขั้นตอนเพื่อพัฒนาผู้เรียน
1. จัดการสอนที่ยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง เพื่อให้ผู้เรียนมีโอกาสเข้าร่วมกิจกรรมอย่างทั่งถึงและมากที่สุด
2. ยึดกลุ่มเป็นแหล่งความรู้ที่สำคัญ
3. ยึดการค้นพบด้วยตนเองของผู้เรียน
4. เน้นกระบวนการเรียนรู้ควบคู้กันไปกับผลการเรียนรู้หรือผลงาน
5. เน้นการนำความรู้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในชีวิตจริง
การจัดการเรียนการสอนที่ยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง หรือเน้นผู้เรียนสำคัญที่สุดนั้น เป็นการจัดการเรียนการสอนที่มีลักษณะดังนี้
1. มุ่งเน้นประโยชน์สูงสุดแก่ผู้เรียน
2. ผู้เรียนได้พัฒนาเต็มตามศักยภาพ
3. ผู้เรียนมีทักษะในการแสวงหาความรู้จากแหล่งการเรียนรู้ที่หลากหลาย
4. ผู้เรียนสามารถนำวิธีการเรียนรู้และองค์ความรู้ไปใช้ในชีวิตจริงหรือใช้ในชีวิตประจำวันได้
5. ทุกฝ่ายมีส่วนร่วมทุกขั้นตอนเพื่อพัฒนาผู้เรียน
การออกแบบการจัดการเรียนการสอน
จากหลักการเรียนรู้และหลักการสอนดังกล่าวข้างต้น สามารถนำมาเป็นหลักการพื้นฐานในการออกแบบการจัดการเรียนการสอน ซึ่งได้มีข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการออกแบบการจัดการการเรียนการสอนไว้มากมาย แต่การออกแบบการจัดการการเรียนการสอนที่น่าจะมีประสิทธิภาพสูงและบรรลุจุดมุ่งหมายของการเรียนรู้ได้อย่างดี คือ การออกแบบการจัดการเรียนการสอนอย่างเป็นระบบ ซึ่งแสดงองค์ประกอบและความสัมพันธ์ขององค์ประกอบของระบบการออกแบบการจัดการเรียนการสอน
วิธีการสอน กิจกรรมการเรียนการสอน และเทคนิคการสอน
จากรูปแบบการจัดการเรียนการสอนที่ได้นำเสนอข้างต้น จะเห็นได้ว่ามีองค์ประกอบที่สำคัญที่ผู้สอนจะต้องมีความเข้าใจอย่างชัดเจน และสามารถปฏิบัติได้อย่างมีประสิทธิภาพคือ
1. การกำหนดจุดมุ่งหมายการเรียนรู้
2. การกำหนดเนื้อหาสาระและประสบการณ์การเรียนรู้
3. การกำหนดรูปแบบการสอน
4. การเลือกวิธีการสอน / เทคนิคการสอน
5. การกำหนดกิจกรรมการเรียนการสอน\
6. การกำหนดวิธีการจัดและประเมินผล
1. การกำหนดจุดมุ่งหมายการเรียนรู้
2. การกำหนดเนื้อหาสาระและประสบการณ์การเรียนรู้
3. การกำหนดรูปแบบการสอน
4. การเลือกวิธีการสอน / เทคนิคการสอน
5. การกำหนดกิจกรรมการเรียนการสอน\
6. การกำหนดวิธีการจัดและประเมินผล
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น